Hicaz Demiryolu projesi, Sultan 2. Abdülhamid'in 1900 yılında başlattığı ve 1908'de hizmete açılan tarihsel bir ulaşım hattını yeniden canlandırmak amacıyla Türkiye, Ürdün ve Suriye arasında imzalar atıldı. Bu yeniden yapılanma ile hem hacı adaylarının güvenli ve ekonomik ulaşımı sağlanacak hem de ülkeler arası ticaretin geliştirilmesi hedefleniyor.
Hicaz Demiryolu Projesinin Yeniden İnşası
Hicaz Demiryolu hattının yeniden inşası için gerçekleştirilen protokol, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) koordinasyonunda Suriye ve Ürdün demiryolu heyetleriyle birlikte imzalandı. Proje, İstanbul'dan başlayarak Şam ve Amman üzerinden Medine'ye ulaşacak şekilde tasarlandı. Bu hat, hac yolcularının yanı sıra ticari faaliyetlerin daha etkin bir şekilde yürütülmesine olanak tanıyacak.
Tarihsel Arka Plan ve Projenin Önemi
Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan Arap isyanı ve İngilizlerin bölgedeki müdahaleleri nedeniyle Hicaz Demiryolu sürekli sabotajlara maruz kalmış, bu durum hattın işlevini kaybetmesine yol açmıştır. İngilizlerin bazı Arap kabilelerini kandırarak demiryolu raylarını söktürmeleri sonrası Osmanlı İmparatorluğu bölgeden çekilmek zorunda kalmış, bu ihanetin ardından bazı kabile mensupları bölge halkı tarafından ağır şekilde cezalandırılmıştır. Hattın izleri günümüzde hala Ürdün ve Suudi Arabistan'da mevcuttur.
Üç Ülke Arasında Protokol İmzaları ve Gelecek Planları
Yeni protokoller, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Eylül 2025'te, Hicaz Demiryolu'nun 125. yılına denk gelecek şekilde imzalanmış oldu. Proje kapsamında Türkiye'nin yüksek hızlı tren teknolojisi kullanılarak, mevcut konvansiyonel hatların da entegrasyonu planlanıyor. Toplamda yaklaşık 3.200 kilometre uzunluğundaki İstanbul-Mekke rotasının ilk etabında yaklaşık 1.700 kilometrelik bir kısmın inşası öngörülüyor. Ürdün'den Medine'ye uzanacak bölüm için ise Suudi Arabistan ile ayrı bir protokol imzalanması hedefleniyor.
Projenin Tarihsel ve Kültürel Önemi
Hicaz Demiryolu, Sultan 2. Abdülhamid döneminde büyük bir vizyonun ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Sultan Abdülhamid, Medine-i Münevvere’ye özel bir hassasiyet göstererek, Hz. Muhammed'in kabrinin bulunduğu bölgeye gürültü vermemek için özel talimatlar vermiştir. Bu talimatlar doğrultusunda rayların altına gül kokulu keçeler döşenmiştir. Bu ayrıntı, projenin sadece bir ulaşım hattı olmanın ötesinde, dini ve kültürel bir öneme sahip olduğunu göstermektedir.
Hac ve Ticaret İçin Yeni Bir Rota
Abdülhamid Han döneminde tamamlanan 1.464 kilometrelik Şam-Medine hattı, bölgedeki hacı adaylarının ulaşımını kolaylaştırırken, ekonomik açıdan da önemli bir ticaret yolu sunmaktadır. Günümüzde, bu hattın yeniden inşa edilmesiyle birlikte herhangi bir engel bulunmamaktadır. Amman'dan Medine ve Mekke'ye kadar uzanacak yeni hat ile Türkiye, Suriye ve Ürdün'deki hacı adaylarının ulaşımının yanı sıra, ülkelerin ticari ilişkilerinin de güçlenmesi beklenmektedir.
